Ο Κοκκινολαίμης και ο Σταυρωθείς Χριστός... Ιστορίες και παραδόσεις του Πάσχα (2)

 

Μέρες που είναι όλοι έχουμε ακούσει θρύλους και παραδόσεις που είναι συνυφασμένοι με την περίοδο του Πάσχα. Έτσι κι αυτή εδώ με τον κοκκινολαίμη η οποία αναφέρεται στο λόγο που αυτό το συμπαθητικό πουλάκι ονομάσθηκε κοκκινολαίμης. 

Λέγεται, λοιπόν, πως το πουλάκι αυτό αρχικά είχε άσπρο λαιμό και στήθος μα όταν αντίκρισε το σταυρωμένο Χριστό, Τον ευσπλαχνίστηκε βλέποντάς Τον να του πληγώνει το κεφάλι το ακάνθινο στεφάνι και για να του γλυκάνει τον πόνο Του, αφαίρεσε με το ράμφος του ένα αγκάθι από το κεφάλι Του. 

Τότε, όμως, κάποιες σταγόνες απ’ το Θείο Αίμα έπεσαν στο λαιμό και στο στήθος του και από τότε αυτά βάφτηκαν και παρέμειναν κόκκινα.

Κι αυτό για να φανεί πως όλη η Πλάση συμμετείχε πονώντας για το Θείο Πάθος που αν και ήταν το σχέδιο Του Θεού, ο άνθρωπος τον οδήγησε σε αυτό. Στην Σταύρωση. 

Ευτυχώς όμως μετά ήρθε η Ανάσταση. Ευτυχώς όχι για τον Χριστό. Αυτός ήτο Αθάνατος αλλά ευτυχώς για τον άνθρωπο γιατί πλέον έτσι μπόρεσε να βρει ξανά την ελπίδα μα και την παλιά του αίγλη.

Ο ΚΟΚΚΙΝΟΛΑΙΜΗΣ

                                                

Ο Χριστός επάνω 

είναι στο σταυρό

και τον καλογιάννο

φέρνει η στράτα εδώ.

Αγκαθοστεφάνι

ο Χριστός φορεί,

το ‘βαλαν οι πλάνοι,

το ‘βαλαν μιαροί.

Πάει τ’ αθώο πουλάκι 

στο Δημιουργό,

βγάζει έν’ αγκαθάκι

με ραμφί γοργό.

Τ’ άγιο Αίμα γύρα

το πουλί βαρεί

κι άλυκη πορφύρα

στο λαιμό φορεί.

Βασισμένο στο βιβλίο: "Φυτά, πουλιά & ζώα του τόπου μας - Μύθος & λαϊκή παράδοση"

Ο θρύλος του χελιδονιού... Ιστορίες και παραδόσεις του Πάσχα (1)

Μέρες που έρχονται ας δούμε κάποιες παραδόσεις που σχετίζονται με τις τελευταίες μέρες του Χριστού πάνω στην Γη. Παραδόσεις που πλάσθηκαν αγνά μέσα στους αιώνες με αγνές προθέσεις στα χείλη γιαγιάδων...

Λέγεται ότι όταν ο Ιησούς ήταν παιδί, που ζούσε στη Ναζαρέτ, έπαιζε με άλλα παιδιά της ηλικίας του, φτιάχνοντας πήλινα πουλιά. 

Τα έβαζε δίπλα στο ποτάμι με τα φτερά τους απλωμένα και απολάμβανε τα δημιουργήματά του.

Κάποια μέρα, πέρασε ένας Φαρισαίος και τον ρώτησε θυμωμένος:

- Τι κάνεις εκεί, κακό παιδί;

Και όταν ο Φαρισαίος θέλησε να συντρίψει τα πουλιά του πηλού, ο Ιησούς τα άγγιξε με τα μικροσκοπικά του χεράκια, γεμάτα συμπόνια και αγάπη. 

Ζωντάνεψαν τα πουλιά και πέταξαν μακριά, χωρίς ο Φαρισαίος να μπορεί να τα καταστρέψει. 

Έγιναν χελιδόνια και στην αρχή ήταν γκρίζα. 

Πέταξαν στην ταράτσα ενός σπιτιού, όπου έφτιαξαν τη φωλιά τους, για να προστατευθούν. 

Από τότε έχτιζαν φωλιές στα σπίτια των ανθρώπων.

Αργότερα, όταν ο Ιησούς μεταφέρθηκε στο Γολγοθά, για να τον σταυρώσουν, τα πιστά πουλιά Τον ακολούθησαν με κραυγές πόνου. 

Δεν ήξεραν πώς να Τον βοηθήσουν και άρχισαν να βγάζουν τα αγκάθια από το στέμμα, που τρυπούσαν το θεϊκό μέτωπο. 

Όταν ο Ιησούς πέθανε στο σταυρό, τα χελιδόνια έκλαψαν και φόρεσαν ένα πένθιμο ρούχο: το χρώμα τους άλλαξε, από γκρι σε μαύρο.

Λέγεται επίσης ότι o Iησούς καρφωμένος επάνω στο σταυρό, διψούσε πολύ. 

Αλλά ένας στρατιώτης δεν του πρόσφερε τίποτα άλλο παρά ένα σφουγγάρι μουσκεμένο σε ξύδι, από το οποίο ο Κύριος δεν ήπιε. 

Βλέποντας αυτό, ένα χελιδόνι ήρθε στο σταυρό και του έριξε στα χείλη με το ράμφος του,  

μια σταγόνα νερό. 

Ο στρατιώτης το παρατήρησε και προσπάθησε να το σκοτώσει με βελάκια, αλλά απέτυχε. 

Ήρθε πάλι το χελιδόνι, με τη δεύτερη σταγόνα και πάλι ο στρατιώτης δεν το πέτυχε με το βέλος. 

Μα το χελιδόνι ήρθε και τρίτη φορά και τότε τρυπήθηκε από το βέλος του στρατιώτη.

Από τότε, το χελιδόνι θεωρείται ιερό πουλί ανάμεσα στους ανθρώπους και κανείς δεν πρέπει να καταστρέφει τη φωλιά του.

Πηγή: Ο θρύλος του χελιδονιού (fb)

Η ΠτΔ Κατερίνα Σακελλαροπούλου στην Γαβαλού για τις εκδηλώσεις μνήμης του ολοκαυτώματος της Μακρυνείας.

 

Αποδέχτηκε την πρόταση του δημάρχου Αγρινίου η ΠτΔ Κατερίνα Σακελλαροπούλου να παραστεί στις φετινές εκδηλώσεις μνήμης του ολοκαυτώματος της Μακρυνείας που λαμβάνουν χώρα στην Γαβαλού.

Αναφερόμενη στο γεγονός αυτό, δεσμεύθηκε να δημιουργηθεί μνημείο σε κεντρικό σημείο της Μακρυνείας για τα θύματα του ολοκαυτώματος της Μακρυνείας. 

Επίσης αναφέρθηκε στο γεγονός της πρώτης επίσκεψης στα χώματα που γεννήθηκε, έζησε και ανατράφηκε αλλά και πέθανε ο μεγάλος οπλαρχηγός Δημήτριος Μακρής με ιδιαίτερη συγκίνηση ενώ διαβεβαίωσε ότι θα κάνει ότι είναι απαραίτητο για την εγχώρια και διεθνή αναγνώριση του ολοκαυτώματος της Μακρυνείας ώστε να καταδειχτεί ένα τέτοιο φρικιαστικό γεγονός ως έγκλημα πολέμου.

Μπορεί το παραπάνω γεγονός να είναι απλά για το εθιμοτυπικό της πρωταπριλιάς αλλά μπορεί όντως αν θέλουν οι τοπικοί άρχοντες να αναδείξουν το γεγονός του ολοκαυτώματος της Μακρυνείας με ποικίλους τρόπους. Σε έναν τόπο που η ιστορία επισκιάζεται από πανυγηρια και μόνο καλό είναι πριν να είναι αργά και πέσουν στην λήθη πολλά ζητήματα να αδράξουμε την ευκαιρία της πολυδιάστατης ανάδειξης τους.

Καλή πρωταπριλιά 😇😈

Ο ξεσηκωμός λίγο πριν την επανάσταση του '21. Ο Δημήτριος Μακρής στο Περιθώρι Αιτωλοακαρνανίας

Γράφει ο Σπυρίδων Σ. Καραχάλιος 

Στις 25 του Μάρτη εκείνου του μακρινού 1821 ξεκίνησε η Ελληνική Επανάσταση.

Ξεκίνησε;

Εκείνη ήταν η πρώτη φορά που θυμήθηκαν οι Έλληνες να αποτάξουν τον Οθωμανικό. Επί 400 χρόνια δεν θέλησαν να απελευθερωθούν;

Επί 400 χρόνια οι Έλληνες επαναστατούσαν κατά καιρούς και προσπαθούσαν για έναν πιο γενικό ξεσηκωμό αλλά μάταια. Περιοριζόταν σε ξεσηκωμούς σε στενα γεωγραφικά όρια και αυτό ήταν το μειονέκτημα των και ο λόγος που καταπνιγόταν άμεσα κάθε πράξη επανάστασης.

Τα χρόνια όμως πριν το 1821 υπήρχε μία έντονη δραστηριότητα και πολλές επαναστατικές δράσεις που έφεραν αρκετούς Έλληνες στο να αντιληφθούν αυτό το μειονέκτημα και να πάρουν την απόφαση να δράσουν.

Βοηθήθηκαν βέβαια με την ¨δημιουργία¨ της ιδέας της Φιλικής Εταιρίας και του τι κρυβόταν πίσω από αυτήν. Αυτό τους έδωσε το έναυσμά αλλά και την πίστη ότι αυτήν την φορά δεν είναι μόνοι αλλά ξεκινά κάτι οργανωμένο όχι μόνο από την πλευρά των Ελλήνων αλλά και από το…ξανθόν γενος…

Κι ενώ πίστεψαν στην έξωθεν βοήθεια η οποία ουσιαστικά δεν υπήρξε ποτέ πέραν κάποιων μεμονωμένων δράσεων φιλελλήνων αλλά και Ελλήνων του εξωτερικού λ.χ Ι. Καποδίστριας, πέτυχαν το ακατόρθωτο έως τότε. Να ενωθούν και στηριζόμενοι μόνο στις δικές τους δυνάμεις (πιστεύοντας βέβαια ότι κάτι κινούσε τα νήματα από το εξωτερικό) να φτάσουν με πολύ κόπο, θυσία και αίμα στο ποθούμενο. Στην Ελευθερία.

Στην ιστορία έμεινε η 25η Μαρτίου του ’21 ως η έναρξη της Εθνικής παλιγγενεσίας, της επαναστάσεως γιατί οι Έλληνες θελήσανε οργανωμένα από άκρη σε άκρη της χώρας να αποτάξουν τον τούρκικο ζυγό και ορίσανε μια ημερομηνία. Η Ημερομηνία αυτή επιλέχθηκε να συμπίπτει με μία μεγάλη χριστιανική γιορτή. Οι Έλληνες ήθελαν την ευλογία της εκκλησίας σε αυτό μιας και η θρησκεία είναι ένα από αυτά που ενώνουν ένα Έθνος. Δεν θα μπορούσε να είναι και μια άλλη γιορτή της χριστιανοσύνης; Ενδεχομένως εκεί την ημέρα της Αναστάσεως; Ώστε να δοθεί μια ακόμη πιο έντονη σημασιολογικά ως προς το ποθούμενο και τον αγώνα τους έννοια; Αυτή της Αναστάσεως του Έθνους των Ελλήνων;

Μα το Έθνος των Ελλήνων δεν είχε πεθάνει. Ζούσε και δρούσε. Απλά ήτο κάτω από ζυγό κατακτητών. Πέραν αυτού όσο πιο μετά χρονολογικά μεταφερόταν η έναρξη τόσο πιο μεγάλος κίνδυνος ήταν να ξεθυμάνει αυτό που είχε χτιστεί από την Φιλική Εταιρεία. Έτσι σημασιολογικά η προσπάθεια αυτή θελήσανε να αποτελέσει την έναρξη μιας νέας εποχής, μιας λαμπρής πορείας, ενός ευαγγελισμού του ιδεώδους των Ελλήνων και της λευτεριάς κι έτσι φτάσαμε στην 25η του Μάρτη εκείνου του μακρινού πλέον 1821.Μαζί με το πνεύμα και την ανθρωπότητα θα ευαγγελιζόταν και η λευτεριά των Ελλήνων.

Και πράγματι ευαγγελίστηκε…

Δεν επιλέχθηκε τυχαία η νότια Ελλάδα για την κήρυξη της επανάστασης. Επιλέχθηκε στρατηγικά διότι απείχε από το κέντρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αλλά και από άλλες μεγάλες στρατιωτικές βάσεις των τούρκων αλλά και λόγω του ορεινού όγκου που θα έκανε πιο εύκολη την επικράτηση των ολιγάριθμων Ελλήνων έναντι των πολυάριθμων Οθωμανών.

Από τις απαρχές του 1821 υπήρχε μια μικρή σε έκταση δραστηριότητα που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως προεργασία της γενικευμένης επανάστασης αλλά και ταυτόχρονα αν όλες οι δυνάμεις ξαφνικά ηρεμούσαν αυτό θα προκαλούσε την απόρια των τούρκων μιας και ήταν συνηθισμένοι στις επαναστατικές ενέργειες των Ελλήνων.

Μια από αυτές τις ενέργειες που κατά κάποιους ιστορικούς αναλυτές θεωρείται η πρώτη ¨μεγάλη¨ επαναστατική ενέργεια χρονολογικά πλησίον της γενικευμένης που είχε ορισθεί ήταν αυτή που έλαβε χώρα πλησίον του σημερινού χωριού Περιθώρι, ανάμεσα στο Μεσολόγγι και την Ναύπακτο.

Το σημείο όπου έλαβε χώρα η πράξη αυτή ήταν γνωστό με το όνομα ¨Σκάλα του Μαυρομάτη¨ .

Ο προύχοντας του Μεσολογγίου Αναστάσιος Παλαμάς πληροφόρησε τον Οπλαρχηγό Δημήτριο Μακρή ότι επρόκειτο να αναχωρήσει από την πόλη του Μεσολογγίου στρατιωτικό απόσπασμα Οθωμανών που θα συνόδευε χρηματαποστολή η οποία είχε προορισμό την Κωνσταντινούπολη και περιείχε τους φόρους που είχαν εισπράξει οι Οθωμανοί από την περιοχή του Μεσολογγίου.

Ο δε Μακρής πήρε μαζί του 28 πρωτοπαλίκαρά του και μετέβησαν παραμονές της 5ης του Μάρτη, 20 μέρες προ της επίσημης έναρξης της επαναστάσεως και μετέβησαν στο σημείου που προαναφέραμε (Σκάλα του Μαυρομάτη), ένα στενό πέρασμα στους πρόποδες της Βαράσοβας αλλά και του ποταμού Εύηνου.

Αυτό το σημείο δε, το γνώριζαν καλά και οι Τούρκοι και ήθελαν να αποφύγουν να το περάσουν νύχτα, οπότε σχεδίασαν να το περάσουν με το φως της ημέρας. Αποφάσισαν να φύγουν από το Μεσολόγγι με την ανατολή ενός άστρου, του Αυγερινού. Ξεγελάσθηκαν όμως από ένα άστρο που ομοιάζει αυτό του Αυγερινού και αναχώρησαν 2 ώρες πριν την ανατολή του άστρου αυτού. Με αποτέλεσμα να φτάνουν στο σημείο και να μην έχει ακόμη η μέρα φέξει. ¨όταν δε το αντιλήφθηκαν ότι γελάστηκαν με το άστρο ήτο αργά και δεν γινόταν να επιστρέψουν.

Το άστρο αυτό που ξεγέλασε τους Οθωμανούς έκτοτε ονομάσθηκε ‘Γελαντζή’.

Ο Δημ. Μακρής μαζί με τα πρωτοπαλίκαρα του, τον Μωρελάν, τον Σύψαν, τον Τσερπέλην, τον Μακρυκώσταν και άλλους όπου συνολικά μάζί με τον Μακρή ήτο 29 καρτερούσαν και όταν ήρθε η κατάλληλη στιγμή εμφανίσθηκαν από τις κρυψώνες τους και άρχισαν να πυροβολούν και να μάχονται σώμα με σώμα με τους Οθωμανούς έως ότου τους σκότωσαν όλους πλην ενός ταχυδρόμου.

Συνηθίζεται να αφήνουν έναν ζωντανό ή ελεύθερο ώστε να γυρίσει πίσω και να διαμηνύσει το γεγονός και να προκληθεί φόβος, ταραχή αλλά και να υπάρξει επιβεβαίωση ότι δεν ήτο τυχαίο γεγονός με σκοπό την απόκτηση λαφύρων.

Το ίδιο όπως είπαμε έκανε και ο Δημ. Μακρής και έτσι ο μοναδικός τούρκος που σώθηκε γύρισε στο διοικητήριο στο Μεσολόγγι όπου ανέφερε το περιστατικό.

Οι τούρκοι όμως φοβόντουσαν τον Μακρή και αντί να κάνουν αντίποινα είτε μέσα στο Μεσολόγγι είτε γενικά στην περιοχή προτίμησαν να προετοιμασθούν για το ενδεχόμενο ο Μακρής να θελήσει να μπει στην πόλη.

Ο δε Μακρής και τα πρωτοπαλικαρά του  πήραν τα μουλάρια που ήταν φορτωμένα με τους φόρους και μετέβησαν στην θέση ‘Τριφυλλάκι’ του Ζυγού όπου σήμερα λέγεται ‘Χαράτσι’ και  τον διένειμαν με ένα ασημένιο τάσι.

Όλο το μετέπειτα χρονικό διάστημα οι Τούρκοι περίμεναν κάποια πιθανή επίθεση από την πλευρά των Ζυγιωτών κλεφτών και του Δημ. Μακρή. Η επανάσταση ξεκίνησε στην Πελοπόννησο και αλλού και στην Αιτωλοακαρνανία υπήρχε μια σιγή έως στις 20 Μάϊου όπου ο Δημήτριος Μακρής με τους ακολούθους του μπήκε στο Μεσολόγγι και ύψωσε την Ελληνική σημαία, ενώ συνέχισε μετά προς το Αιτωλικό και το Βραχώρι (σημερινό Αγρίνιο) αλλά και προς όλες τις γύρω περιοχές όπου τις απελευθέρωνε συλλαμβάνοντας και φυλακίζοντας τους Οθωμανούς…

Σε ανάμνηση αυτής της μάχης που δόθηκε λίγο έξω από το Περιθώρι στην θέση ‘Σκάλα του Μαυρομάτη’ ή και όπως αλλιώς αναφέρεται ‘Κακιά Σκάλα’ ο σύλλογος Ιστορικών Μελετών Στερεάς Ελλάδος έστησε μνημείο το 1977.

Πηγές:

Κ. Α. Στασινόπουλος: «Μεσολόγγι», επιστολή Λ, Αθήναι, 1926

Θ.Μ. Πολίτης: «Η συμβολή της Αιτωλοακαρνανίας στην Επανάσταση του 1821», εκδόσεις Πρίσμα, Αθήνα, 1974

Κώστα Σακαρέλου «5 Μαρτίου 1821… Οπλαρχηγός Δημήτρης Μακρής πρώτη επαναστατική ενέργεια στο Μεσολόγγι» Kallithea press 5/3/2021

 

Οι μαθητές της Γαβαλούς για το έγκλημα στα Τέμπη..!!!

 

Οι μαθητές του γυμνασίου Γαβαλούς με την αφορμή της συμπλήρωσης ενός έτους από την εθνική τραγωδία στα Τέμπη που στοίχισε την ζωή σε τουλάχιστον 57 συνανθρώπους μας (υπάρχουν ενδείξεις και μαρτυρίες ότι ο αριθμός είναι μεγαλύτερος αλλά για έναν περίεργο λόγο το κοντέρ σταμάτησε να γράφει στο 57!!) έκαναν συμβολική αποχή από τα μαθήματά τους στις 28 Φλεβάρη 2024.

Τα συνθήματα τους ραγίζουν καρδιές. Και μάλιστα σε έναν τόπο ματωμένο από μια άλλη τραγωδία του 1943 όπου κατακάηκε ολάκαιρη η Μακρυνεία και πολλές οικογένειες στερήθηκαν τα μέλη τους σπαράζωντας...

Μέσα από τα παιδιά και την νέα γενιά ακούγεται μια βοξ. Μια βοή που ζητά δικαίωση αλλά και αλλαγή σε αυτό που κάποιοι αποκαλούνε χώρα. Και δυστυχώς ζούμε σε μια τριτοκοσμική χώρα αλλά θέλουμε να λέμε ότι είμαστε μια προηγμένη χώρα. Είναι σαν τον καλό χωρικό που φόρεσε τα καλά του για να πάει σε δεξίωση στο παλάτι μολονότι τα καλά του ήταν χιλιομπαλωμενα.. έτσι έχει καταντήσει και η Ελλάδα. 

Ας ακούσουμε τα παιδιά. Μην αισθανόμαστε μόνο περήφανοι για αυτά, στα λόγια. Αλλά να τα ακούσουμε και να τα ακολουθήσουμε στον δρόμο που μας δείχνουν πριν τα γεμίσουμε κι αυτά με την σαπηλα που έχουμε δημιουργήσει...

Γιατι όντως φταίει η κακιά η (χ)ώρα...

και την χώρα την δημιουργούμε εμείς...

*Οι φωτό αλιεύθηκαν από την σελίδα στο fb του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων του γυμνασίου Γαβαλούς 

Ο άγιος Νικόλαος στα Καραχαλέϊκα Γαβαλούς από ψηλά!!

Μια ευχάριστη έκπληξη είχαμε σήμερα το πρωί όταν φίλος του blog μας, μας έστειλε μια φωτογραφία που δείχνει τον Άγιο Νικόλαο στα Καραχαλέϊκα Γαβαλούς από ψηλά ενώ διακρίνεται τμήμα της μεγαλύτερης λίμνης της Ελλάδος, αυτή της Τριχωνίδας. 

Αυτού του είδους οι φωτογραφίες αν και πλέον υπάρχουν πολλοί και εύκολοι τρόποι για να αποτυπωθούν δεν είναι συχνές για την περιοχή της Μακρυνείας δυστυχώς.

Ένα πανέμορφο τοπίο μέσα στο πράσινο με υπέροχη θέα. Όπως είναι διακριτό το εκκλησάκι είναι κρυμμένο πίσω από λόφο και όχι πάνω σε αυτόν η σε σημείο που να είναι εμφανές από το διάβα του δρόμου και τον κάμπο. Αυτό είναι ιδιαιτέρως συχνό στην περιοχή της Μακρυνείας διότι τα σπίτια αλλά και τις εκκλησίες κλπ δεν τα τοποθετούσαν σε ιδιαίτερα εμφανές σημείο και όταν δεν γινόταν αυτό αλλιώς πάντοτε γύρω από αυτές φυτεύονταν πολλά δέντρα να περιορίσουν την ορατότητα τους από άλλα σημεία. Αυτό γινόταν επειδή σε όλη την περιοχή του Αρακύνθου είχε αναπτυχθεί πολύ το κλέφτικο οπότε ως περιοχή τραβούσε τα βλέμματα των Τούρκων και θα έπρεπε να κρύβουν τα χωριά αλλά και καθετί από το διάβα των Τούρκων από τις τότε συχνές διαβάσεις τους για να μην προκαλούνται φθορές και λεηλατισμοί. 

Βέβαια το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου είναι της δεκαετίας του '70 αλλά είναι χτισμένο στο ίδιο σημείο που υπήρχε παλαιότερο κτίσμα αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο δωρεά του αγωνιστή Σπυρίδωνος Καραχάλιου του 1902 μαζί με το πέριξ σε αυτό μέρος-οικόπεδο ενώ την δεκαετία του '70 πριν γκρεμιστεί και χτισθεί νέο μεγαλύτερο είχε ζητηθεί και η γνώμη των απογόνων του πρώτου κτήτορα ενώ ο εγγονός του Σπυρίδωνας Ε. Καραχάλιος είχε κάνει επίσης δωρεά για το χτίσιμο της νέας εκκλησίας όπου γύρω της είναι θαμμένοι όλοι σχεδόν οι πρόγονοι του και προφανώς και ο πρώτος κτήτορας της εκκλησίας αν και βέβαια οι σταυροί έχουν χαθεί μιας και ήταν ξύλινοι αλλά οι γηραιότεροι της περιοχής τους ενθυμούνται.

Η συνήθεια αυτή του να κρύβουν τα μεγάλα κτίσματα πίσω από λόφους ή μέσα σε γουπατιές ή πίσω από πολλές φυλλωσιές άρχισε σταδιακά να σβήνει από την δεκαετία του '50 και μετά.