Γράφει ο Σπύρος Συμεών
Η Γαβαλού είναι ένα πεδινό παραλίμνιο χωριό της Αιτωλοακαρνανίας. Βρίσκεται σε υψόμετρο μόλις 70 μέτρα από την θάλασσα ενώ είναι πλησίον της λίμνης Τριχωνίδας, της μεγαλύτερης λίμνης της Ελλάδος και σε αυτό οφείλεται το πολύ γόνιμο για καλλιέργειες έδαφος της.
Η σημερινή Γαβαλού ύστερα από γεωγραφικές μετακινήσεις των κατοίκων της βρίσκεται χτισμένη στην περιοχή της αρχαίας πόλης Τριχώνιο μια από τις σπουδαιότερες πόλεις της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Το 1999 εντάχθηκε στον καποδιστριακό Δήμο Μακρυνείας και αποτελούσε και την έδρα του. Ανήκει στην επαρχία Μεσολογγίου. Το 2010 Εντάχθηκε με το σύστημα "Καλλικράτης" στον δήμο Αγρινίου.
Η ιστορία της είναι μακραίωνη και δυστυχώς ανεξερεύνητη σε πολλά σημεία της. Η Γαβαλού παλαιότερα ήταν άρρητα συνδεδεμένη με την θρησκεία, την πίστη, την παράδοση αλλά και την ιστορία. Ως προς την πίστη των κατοίκων της το μαρτυρούν και τα πολλά εκκλησάκια αλλά και τα δυο μοναστήρια (Παναγία Κατερινούς και Παναγία Κελλιώτισσα) τα οποία γεωγραφικά εντάσσονται στην περιοχή της. Όλα αυτά χτισμένα πάνω σε παλαιότερους ναούς για να διασώσουν με τον δικό τους τρόπο την ιστορία τους.
Ένα από αυτά είναι και το εκκλησάκι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ή μάλλον όπως είναι πιο γνωστό στους κατοίκους της Γαβαλούς η Αγία Σωτήρα. Είναι και αυτό κτίσμα της δεκαετίας του '70. Στην περιοχή υπήρχε παλαιότερος ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος που δυστυχώς μόνο η προφορική παράδοση έχει σώσει την ύπαρξη του. Σε σύγκριση με όλα τα υπόλοιπα εξωκκλήσια της περιοχής αποτελεί το μεγαλύτερο εκκλησάκι ενώ ταυτόχρονα είναι αυτό που βρίσκεται εντός του οικιστικού ιστού της Γαβαλούς να δεσπόζει σε έναν μικρό λοφίσκο με αμφιθεατρική θέα της λίμνης της Τριχωνίδος αλλά και του λόφου της Παλαιοκαστρίτσας. Κατά ένα τρόπο θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Παλαιοκαστρίτσα και η Αγία Σωτήρα έχουν μια σχέση μεταξύ τους μιας και οι δύο ναοί βρίσκονται σε υψώματα, είναι πολύ κοντά η μία στην άλλη ενώ η μία έχει την θέα της άλλης.
Το εκκλησάκι βρίσκεται απέχει μερικές δεκάδες μέτρα από την επαρχιακή οδό που ενώνει την Γαβαλού με το μοναστήρι της Παναγίας της Κατερινούς και η πρόσβαση είναι εύκολη.
Οι κάτοικοι που βρίσκονται γύρω από το εκκλησάκι της Αγίας Σωτήρας το περιποιούνται με επιμέλεια ενώ το ίδιο βρίσκεται μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο.
Το τέμπλο του ναού είναι χτιστό όπως σχεδόν σε κάθε ναό της Γαβαλούς κάτι το οποίο μάρτυρα μια συγκεκριμένη τεχνοτροπία της περιοχής για τους ναούς ενώ η εικόνα της Μεταμορφώσεως (ουψ ξέχασα, της Αγίας Σωτήρας) στο προσκυνητάρι είναι λαϊκής τέχνης και μάλιστα πολύ αξιόλογης.
Ο ναός τιμά την μνήμη της Δεσποτικής (Δεσποτικές εορτές ονομάσθηκαν οι εορτές όπου εορτάζει η εκκλησία και τιμά συγκεκριμένα γεγονότα τα οποία έχουν να κάνουν με τον Δεσπότη του παντός Χριστό) εορτής της Μεταμορφώσεως στις 6 Αυγούστου όπου η πλειοψηφία των κατοίκων της περιοχής προσέρχονται για να τιμήσουν και να προσευχηθούν ενώ ταυτόχρονα αποτελεί και ένα μικρό αντάμωμα μιας παλιότερης δόξας της "γειτονιάς αυτής".
Επίσης στο ξωκλήσι της Αγίας Σωτήρας φυλάσσεται και μια εικόνα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος του 1925 εξαιρετικής αναγεννησιακής τέχνης η οποία αποτελεί και κειμήλιο και χρειάζεται μιας κάποιας προστασίας.
Μόλις πέρυσι με ενέργειες του εκ της Γαβαλούς καταγώμενου Σπυρίδωνα Σ. Καραχάλιου εντάχθηκε στους χάρτες του google maps (πατήστε->
εδώ <-για να δείτε την ακριβή τοποθεσία) και έτσι μπορούν να αντληθούν περισσότερες πληροφορίες για το μέρος αυτό.
Φωτογραφίες Σπυρίδων Σ. Καραχάλιος
.jpeg)
