Τρία περίτεχνα ευρήματα από το Αρχαίο Τριχώνιο

Γράφει ο Σπύρος Συμεών 
Σήμερα με ένα μικρό αφιέρωμα θα παρουσιάσουμε μέσα από το blog μας 3 από τα σημαντικότερα ίσως ευρύματα από τις ανασκαφές στην Γαβαλού για το αρχαίο Τριχώνιο με μια σύντομη περιγραφή προσπαθώντας να τα αναδείξουμε σε όσους είναι άγνωστα.

Το  146 π.Χ. εκλέγεται στρατηγός των Αχαιών ο φιλοπόλεμος Κριτόλαος ο οποίος με πύρινο λόγο ξεσηκώνει τούς Αχαιούς και όχι μόνο, σε εξέγερση κατά των Ρωμαίων η οποία καταπνίγηκε σε μάχη στην Λοκρίδα όπου ο ιστορικός Παυσανίας αναφέρει πως ο Κριτόλαος χάθηκε χωρίς να βρεθεί και ειρωνεύοντας τον πιθανολογεί ότι πνίγηκε στους βάλτους. Δύο χιλιάδες χρόνια αργότερα όμως ανακαλύπτεται σε ανασκαφές στο αρχαίο Τριχώνιο η επιτύμβια στήλη του Κριτολάου που σίγουρα μαρτυρεί ότι ο Κριτόλαος δεν χάθηκε και ότι το αρχαίο Τριχώνιο ως θρησκευτικό και όχι μόνο κέντρο, έπαιζε σημαντικό ρόλο και εκτός της Αιτωλικής επικρατείας μιας και επιτύμβια στήλη Αχαιού στρατηγού βρέθηκε στα σπλάχνα της γης του. Η επιτύμβια στήλη του Κριτόλαου από το Αρχαίο Τριχώνιον της Αιτωλίας είναι του 2ου αιώνα π.Χ. συνολικού ύψους 2,3 μέτρων που την κάνει επιβλητική και είναι πλούσια διακοσμημένη. Πάνω το αέτωμα καταλήγει σε ανάγλυφες ακάνθες στα άκρα ενώ εντός του τριγωνικού αετώματος, η Σκύλλα στρέφει ένα πηδάλιο πλόα, στο δεύτερο επίπεδο, ο Τρίτων επιτίθεται σε ένα θαλάσσιο τέρας ενώ πιο κάτω, το όνομα του αποθανόντος, με πολύ ωραία ανάγλυφα και κεφαλαία γράμματα, παρουσιάζεται στην γενική, Κριτόλαου δλδ ο τάφος του Κριτόλαου και κάτω από το όνομα του κλαδιά και φύλλα δρυός ενώνονται με τον κόμπο του Ηρακλέους ενώ στο τέλος δύο λιοντάρια επιτίθενται σε ταύρο.

Ένα άλλο εύρημα είναι ένα δαχτυλίδι σφραγιστικό με χρυσό περίγραμμα και εντός του την μορφή της θεάς Αφροδίτης η οποία κρατάει προσωπείο στο οποίο θαυμάζει την όμορφη εικόνα της. Το δαχτυλίδι αυτό βρέθηκε σε πλούσιο τάφο ο οποίος ήταν επικαλειμμένος  με επιτύμβια στήλη και χρονολογείται περίπου στο Α' μισό του 2ου π.Χ. αιώνα.

Τέλος θα αναφερθούμε στο θαυμάσιο και περίτεχνο στεφάνι από χρυσό με την εξαιρετική απόδοση φύλλων δρυός το οποίο βρέθηκε στο ίδιο τάφο με το δαχτυλίδι και χρονολογείται περίπου στο Α' μισό του 2ου π.Χ. αιώνα.

Δείτε επίσης: Τρία περίτεχνα εκθέματα του Αρχαίου Τριχωνίου, στο αρχαιολογικό μουσείο Θέρμου

Ζαχαρόβρυση. Ιστορίες από τα παλιά...

Οι πάλαι ποτέ κάτοικοι στην ευρύτερη περιοχή των Καραχαλέϊκων αλλά και του αγίου Σπυρίδωνα και οι Ζαχαριώτες όχι μόνο έχουν ακουστά για αυτήν την βρύση αλλά η καθημερινότητά τους είχε να κάνει με αυτήν την βρύση.
Η βρύση πήρε το όνομα της από την περιοχή της Ζάχαρης. Άγνωστο βέβαια γιατί η περιοχή ονομάστηκε έτσι και μάλιστα με όνομα ενός αγαθού που εκείνη την εποχή σχεδόν αποτελούσε πολυτέλεια για τα νοικοκυριά της περιοχής μιας και εσείς οι παλιότεροι θα θυμάστε τους γονείς σας να παράγουν τα περισσότερα αγαθά που χρειαζόταν και όσα δεν τα παρήγαγαν τα παζαρεύονταν  με οποίους τα είχαν, π.χ. κάποιος που παρήγαγε μελιτζάνες αλλά δεν είχε κότες για να αποκτά αβγά έδινε μελιτζάνες σε κάποιον που τις χρειαζόταν για να πάρει αβγά τα οποία αυτός δεν είχε. Η ζάχαρη όμως ήταν από τα πιο "δυσεύρετα" για τους οικονομικά ασθενέστερους αλλά το ίδιο πολύτιμοι για όλους μιας και οι μεγαλύτεροι και οι μικρότεροι ήθελαν να γλυκαθούν από την γεύση της...
Η βρύση λοιπόν που πήρε το όνομα της περιοχής που βρισκόταν ήταν μια από τις λίγες που βρίσκονταν εκτός κάποιου κτήματος και εκεί μαζεύονταν όλοι για να πάρουν με τα παγούρια τους, τα βαρελάκια τους ή και τις νταμιτζάνες τους για να τις γεμίσουν νερό για τις πρώτες ανάγκες τους στις οικίες τους. Από βρύσες σαν αυτή όλοι μάζευαν το νερό για να μαγειρέψουν, για να λούσουν το κεφάλι τους, για να πλυθούν γενικά αλλά και κάθε ενέργεια που χρειάζονταν πόσιμο νερό.
Αστέρευτη η πηγή της βρύσης αιώνες τώρα αλλά πολλές φορές η ποσότητα του νερού που έβγαζε ήταν λίγη και το νερό ίσα που έτρεχε μέσα από το στόμιο της. Αυτό συνήθως γινόταν τους καλοκαιρινούς μήνες ιδιαιτέρως τον Αύγουστο που λόγω παρατεταμένης ξηρασίας όλες οι πηγές της περιοχής στέρευαν και η μόνη που "έσταζε" νεράκι ήταν η περίφημη ζαχαρόβρυση.
Από κάθε οικογένεια φυσικό ήταν να στέλνονται τα μικρότερα μέλη της για την αγγαρεία του να κουβαλήσουν νερό στο σπίτι είτε στον ώμο είτε με το γαϊδουράκι ή το άλογο αν οι ανάγκες ήταν μεγαλύτερες...
Μα οι μικρότεροι την αγγαρεία την μετέτρεπαν σε παιχνίδι.
Πότε τότε δεν αντιμιλούσαν στους γηραιότερους αλλά ήξεραν πως το κάθε μέλος πρέπει να προσφέρει στο σπίτι από την πλευρά του, εεεε έστω κι αν κάποιες ελάχιστες φορές κατσούφιαζαν στο άκουσμα ότι θα έπρεπε πάλι να κάνουν ένα θέλημα.
Μα και πάλι η "αγγαρεία" αυτή μετατρέπονταν σε παιχνίδι.
Πως;
Η Ζαχαρόβρυση βρισκόταν στην άκρη της περιοχής της Ζάχαρης και πλησίον των Καραχαλέϊκων. Μόλις τα Καραχαλόπλα και τα Ζαχαριωτόπλα ξεπροβαίνανε στο ξέφωτο και αντικρίζανε την Ζαχαρόβρυση κι από την απέναντι πλευρά οι μεν Ζαχαριώτες έβλεπαν τους Καραχαλαίους και οι μεν Καραχαλαίοι τους Ζαχαριώτες ξεκίναγε ο αγώνας για το ποιος θα φτάσει πρώτος στην βρύση.
Με το που αλληλο-αντικρίζονταν τσουπ ξεκίναγε ο αγώνας κι όποιος έφτανε πρώτος άρχιζε τα πειράγματα στο δεύτερο.
Δεν ήταν μόνο παιχνίδι βέβαια αλλά ήταν και θέμα εξοικονόμησης χρόνου μιας και η βρύση ίσα που έσταζε και μέχρι να γεμίσει η νταμιτζάνα ή το βαρελάκι ήθελε χρόνο πολύ, πόσο μάλλον αν έφτανες δεύτερος...
Συνήθως αυτοί που κέρδιζαν ήταν οι Καραχαλαίοι κι αυτό διότι στο πήγαινε είχαν κατηφόρα ενώ οι Ζαχαριώτες ανηφόρα. Βέβαια μετά με το νερό στον ώμο τους περίμενε μια ανηφόρα ενώ οι Ζαχαριώτες ανταμοίβονταν για την αναμονή τους, μιας και είχαν κατηφόρα για να γυρίσουν σπίτι τους.
Έτσι και οι δύο πλευρές κάτι κέρδιζαν και κάτι έχαναν...
Μα εκτός από πηγή πόσιμου νερού που είναι γνωστή έως και σήμερα υπήρχε και κάτι άλλο που ξεχάστηκε στο διάβα του χρόνου και οι παλιοί λησμονούν.....
Λίγο πιο κάτω στην ρεματιά λίγα μόλις μέτρα κάτω από την Ζαχαρόβρυση υπήρχε κι άλλη μια πηγή που έβγαζε ιαματικό νερό με το οποίο έκαναν μπάνιο η το χρησιμοποιούσαν για να πλύνουν τοπικά κάποιο σημείο του σώματος ιδιαιτέρως όσοι είχαν ρευματοπάθειες και οσφυαλγίες. Η πηγή αυτή κατέληγε σε μια γούρνα το νερό δεν ήταν πόσιμο αλλά ιαματικό και μάλιστα στην κορυφή της γουρνας που συγκεντρώνονταν το νερό εμφανιζόταν κι ένας λευκός αφρός. Δυστυχώς με την πάροδο του χρόνου αυτή η πηγή χάθηκε είτε και καταπλακώθηκε από επιχωματώσεις οπότε λίγοι και πολύ παλιοί είναι αυτοί που την ενθυμούνται.
Η Ζαχαρόβρυση πάντοτε λιτή, απλή κι απέρητη χωρίς να είναι πετροχτισμένη με όμορφες λαξευμένες πέτρες ξεδειψούσε τους κατοίκους μα και κάθε περαστικό και έμεινε στις καρδιές τους μιας και μεγάλο κομμάτι της ζωής τους εξαρτώνταν από αυτήν την βρυσούλα κι έτσι η λησμονιά πέρασε από γενιά σε γενιά και η μικρή αυτή βρυσούλα δεν χάθηκε στο διάβα του χρόνου μα μήτε θέλει να περιστοιχηθεί από πέτρες και σοβατίσματα λαμπρά διότι αιώνες τώρα συνήθισε στα απλά και ταπεινά...

Το παλαιό καθολικό της Μονής Κατερινούς. Σπάνιες φωτογραφίες...

Γράφει ο Σπυρίδων Σ. Καραχάλιος.
Μέσα από το blog σας προσπαθείτε να κάνετε πιο γνωστό τον τόπο μας και να αναδείξετε ιστορικές πτυχές του που είναι ευρέως άγνωστες ακόμη και σε πολλούς ντόπιους. Η Γαβαλού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη όπως και ολάκαιρη η Μακρυνεία με την Μονή της Παναγίας Κατερινούς, σε προηγούμενο σας άρθρο (πατήστε εδώ για να το δείτε) αναδείξατε την ιστορία και την παράδοση για την απαρχή της μοναστικής ζωής στην Μονή αυτή πολύ γλαφυρά.
Σήμερα επιγραμματικά θα σας αναφέρω κάποια ιστορικά στοιχεία που αφορούν το παλαιό περίτεχνο καθολικό της μονής Κατερινούς με κάποιες σπάνιες φωτογραφικές απεικονίσεις του.

Το παλαιό καθολικό της Μονής ήταν  πέτρινο και μάλιστα πιθανολογείται πως η πέτρα προερχόταν από την πέρυξ περιοχή.
Η θεμελίωση του ανάγεται στην  μεταβυζαντινή εποχή και συγκεκριμένα κατά το έτος 1769 όπως μάλιστα μας αναφέρει και ο αρχ. Σοφρώνιος Παπακυριακός στην δυτική πρόσοψη του  υπήρχε ενριχοισμενο κεραμύδι που αναγραφόταν "Γέννηση της Θεοτόκου 1769". Σύμφωνα με την παράδοση χτίσθηκε πάνω σε παλαιότερο ναό της μονής ο οποίος άγνωστο έως τώρα καταστράφηκε περί το 1725. Ενώ πάνω από την βόρεια πύλη του ναού υπήρχε η επιγραφή "1770 Ιανουαρίου 10 - ανηγέρθη ο Πάνσεπτος και Θείος ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου δια συνδρομής και εξόδων του Πανοσιο/τατου Αγίου καθηγουμένου  κυρίου Παϊσίου, ιερομονάχου Καλλινίκου και των ιερομονάχων", και μας πληροφορούσε έτσι ότι εκείνη την περίοδο ήτο ηγούμενος ένας Ιερομόναχος Παΐσιος καθώς και είναι προφανώς ότι το έτος ολοκλήρωσης του ανηγηρώμενου καθολικού ήταν το 1770.
Η κάτοψη του ναού σχημάτιζε σταυρό και στο κέντρο υψωνόταν οκταγωνικός τρούλος. Που η κάθε πλευρά του είχε παράθυρο.

Είχε τρεις συνολικά θύρες μια στην δυτική πλευρά, μια στην βόρεια και μια στην νότια πλευρά της εκκλησίας. Στο μέσον κάθε πλευράς στο εξωτερικό του ναού υπήρχαν εντοιχισμένα διακοσμητικά περίτεχνα κεραμικά πιάτα (μάλιστα παρόμοια υπήρχαν και στο καθολικό της Μονής Ζωοδόχου Πηγής-Κελί τα οποία σήμερα δεν υπάρχουν και έχουν αντικατασταθεί με απλά κεραμικά πιάτα).

Εσωτερικά του ναού, δυστυχώς δεν σώζεται καμιά απεικόνιση του αλλά υπάρχει μια μικρή περιγραφή του η οποία αναφέρει πως στο εσωτερικό του θόλου του δλδ του τρούλου υπήρχε κυκλική ανάγλυφη γύψινη διακόσμηση κλιματαριάς με τσαμπιά σταφύλια και με 4 ομφαλούς δηλαδή κυκλικά σχήματα που πιθανόν απεικονιζόταν οι 4 ευαγγελιστές ή ήταν η θέση στην οποία θα τοποθετούνταν αργότερα.

Δυστυχώς όμως το περιλμπρο αυτό καθολικό γκρεμίστηκε το έτος 1979 ύστερα από εκτεταμένες ζημιές που είχε ένεκα σεισμού και στην θέση του χτίσθηκε το σημερινό.

Δείτε επίσης: Ιστορικό αφιέρωμα στην εικόνα της Παναγίας της Κατερινούς

Ακάθιστος ύμνος. Η ιστορία ενός Ύμνου προς τιμήν της Παναγίας.

Του Σπύρου Συμεών για την Romfea.gr 

Ο Ακάθιστος ύμνος ή όπως αλλιώς είναι γνωστός σε πιο λαϊκή γλώσσα οι Χαιρετισμοί της Παναγίας ψάλθηκε για πρώτη φορά στον ναό των Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη τον 7ο μ.Χ. αιώνα και αποτελεί ένα αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας.

Κατά την διάρκεια του όλοι οι πιστοί στέκονταν όρθιοι από χαρά αλλά και για να αποδώσουν τιμή στην Παναγία στην οποία αναφέρεται ο ύμνος, εξού και ονομάσθηκε Ακάθιστος Ύμνος.

Εξυμνεί την Παναγία και μέσα Αυτής τον Πανάγαθο Θεό πράγμα που γίνεται με πολλές εκφράσεις χαράς με θριαμβευτικό τόνο με την χρήση πολλών κολακευτικών επιθέτων και σχημάτων λόγου με μεταφορές και αντιθέσεις για να τονίσει τα χαρίσματα της Παναγίας.

Αποτελείται από 24 οίκους δηλαδή στροφές που ο καθένας ξεκινάει από ένα από τα αντίστοιχα 24 γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου και όλοι αυτοί οι οίκοι είναι κατά απόλυτη αλφαβητική σειρά από το Α έως το Ω ενώ παράλληλα είναι γραμμένοι με κανόνες ισοσυλλαβίας και ομοφονίας και σε πολλές περιπτώσεις και ομοιοκαταληξίας.

Οι πρώτοι 12 οίκοι του (δηλαδή από το Α έως και το Μ) αποτελούν τρόπον τινά το ιστορικό μέρος του ύμνου μιας και αναφέρεται στα γεγονότα του Ευαγγελισμού, της επίσκεψης της Παναγίας στην Ελισάβετ κατά σάρκα εξαδέλφη της και μητέρας του Τιμίου Προδρόμου, της αμφιβολίας του Ιωσήφ, την προσκύνηση των ποιμένων και των μάγων, την Υπαπαντή του Χριστού στον ναό του Σολομώντα από τον Δίκαιο και άγιο Συμεών καθώς και την φυγή της Αγίας οικογένειας στην Αίγυπτο.

Ενώ οι 12 τελευταίοι οίκοι (δηλαδή από το Ν έως και το Ω) αποτελούν το δογματικό-θρησκευτικό-θεολογικό μέρος των οίκων αυτών που εξυμνούν τον σκοπό της ενανθρωπήσεως του Χριστού μέσα από την πραγματική προέκταση της έκθεσης και της ενσαρκώσεως του Υιού και Λόγου του Θεού.

Ανάμεσα στους μονούς οίκους αυτούς (δηλαδή Α,Γ,Ε κλπ) υπάρχουν 144 "Χαίρε" προς την Αειπάρθενο τα οποία αποτελούν συνέχεια ποιητική του χαιρετισμού του Αρχαγγέλου Γαβριήλ κατά τον Ευαγγελισμό της Παναγίας (Χαίρε Κεχαριτωμένη...).

Ψάλθηκε όπως είπαμε και παραπάνω για πρώτη φορά στον ναό των Βλαχερνών για αυτό έως και σήμερα την 3η Παρασκευή της Μεγάλης Τεσσαρακοστης ο εκάστοτε Πατριάρχης του Οικουμενικού Θρόνου μεταβαίνει στον ναό των Βλαχερνών όπου ψάλλει ο ίδιος τιμητικά προς το πρόσωπο της Παναγίας τους οίκους της Γ' Στάσης του Ακαθίστου Ύμνου, εις ανάμνησιν εκείνης της πρώτης φοράς που με ευγνωμοσύνη ψάλθηκε στον ναό αυτών αιώνες πριν ολόκληρος ο Ύμνος αυτός.

Για πρώτη φορά ψάλθηκε στις 8 Αυγούστου του 626 μ.Χ. όπου οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης συνέρρεαν στον ναό των Βλαχερνών και μέσω του ύμνου αυτού απέδωσαν ευγνωμοσύνη προς την Υπέρμαχο της Πόλης των πόλεων μέσα από τον μέσα από τον εμβληματικό, δοξαστικό και χαρούμενο ύφος της ψαλμωδίας των οίκων αυτών για την σωτηρία τους από την υποδούλωση τους στους πολιορκητές.

Εκείνη την εποχή αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Ηράκλειος ο οποίος έλειπε από την Πόλη διότι είχε εκστρατεύσει κατά των Περσών.

Η πόλη σχεδόν ήταν αφύλακτη μιας και μεγάλο τμήμα του στρατού είχε όπως είναι δύσκολος ακολουθήσει των αυτοκράτορα στην εκστρατεία.

Οι Άβαροι βρίσκουν τότε την ευκαιρία και αιφνίδια πλέουν προς την Κωνσταντινούπολη προκειμένου να την καταλάβουν.

Οι κάτοικοι της Πόλεως μαζί με τον ελάχιστο στρατό οχυρώνουν τα τείχη της Πόλεως έχοντας όμως τον φόβο της απειλής των πολιορκητών και την απουσία του συνόλου του στρατού.

Προσπαθούν να έλθουν σε συμφωνία εκεχειρίας με τους Αβάρους αλλά ήτο γνωστό σε αυτούς πως απουσίαζε μεγάλο τμήμα του στρατού οπότε κάθε πρόταση ήταν αποριπτέα αποτέλεσμα στις 6 Αυγούστου να καταλάβουν την τοποθεσία που βρισκόταν ο ναός της Παναγίας των Βλαχερνών ενώ συμπράττουν με τους Πέρσες και την νύχτα της 7ης προς 8ης Αυγούστου ετοίμαζαν την τελική τους επίθεση.

Οι Κωνσταντινουπολίτες είχαν βρεθεί στην πιο δυσχερή έως τότε θέση τους στην ιστορία.

Τότε ο Πατριάρχης Σέργιος ο οποίος είχε περισώσει την εικόνα της Παναγίας των Βλαχερνών περιδιαβαίνει όλα τα τείχη της Πόλεως με την Αγία Εικόνα αυτή αγκαλιά ενθαρρύνοντας τον λαό να αντισταθούν και λέγοντας πως στο πλάι του έχουν την Παναγία.

Πράγματι εκείνο το βράδυ τα τείχη περιφρουρούνταν εσωτερικά από τους κατοίκους της Πόλεως αλλά ολόκληρη η Πόλη από την Παναγία.

Ξαφνικά φοβερός ανεμοστρόβιλος ξέσπασε σε μια εποχή που σχεδόν υπήρχε άπνοια και δημιούργησε μια τρικυμία που κατέστρεψε τον στόλο των πολιορκιτών μα και τα στρατεύματα τους και τότε άρπαξαν την ευκαιρία οι υπερασπιστές της Πόλεως και με ολομέτωπη επίθεση έλυσαν την πολιορκία τρέποντας σε φυγή τους πολιορκητές.

Οι Κωνσταντινουπολίτες είδαν αυτόν τον ανεμοστρόβιλο ως θεϊκό σημάδι το οποίο συνέδεσαν με την εικόνα της Παναγίας των Βλαχερνών η οποία με τον άτυπο τρόπο που περιγράψαμε νωρίτερα λειτανεύθηκε σε όλη την Πόλη.

Κάποιοι ερευνητές συνδέουν τον Ακάθιστο Ύμνο με άλλα παρόμοια ιστορικά γεγονότα πολιορκιών της Πόλεως αλλά όλοι περιγράφουν πέραν των χρονολογιών και των εμπλεκομένων εθνών ως πολιορκιτών τα άλλα γεγονότα της άτυπης λιτανείας κλπ τα περιγράφουν ακριβώς ίδια.

Κατά την παράδοση ο Ύμνος αυτός ήταν αυθόρμητος και πήγαζε από τις καρδιές των Κωνσταντινουπολιτών χωρίς να έχει συνταχθεί από κάποιον συγκεκριμένο.

Όμως οι μελετητές αν και ενστερνίζονται κατά μία έννοια την παράδοση αυτή ως προς τον αυθορμητισμό και την εκ καρδίας χαρμόσυνη ψαλμωδία έχουν άλλη άποψη, διότι θα ήταν δύσκολο να συνταχθεί εν μια νυκτί και να έχει τέτοιο γλαφυρό ύφος καθώς και να είναι άριστα συντεταγμένος ως προς την σύνταξη των συλλαβών και την απόδοση τους στο "βυζαντινό" ύφος ψαλμωδίας της μουσικής μέσα από τα στόματα των πιστών.

Μεταξύ των απόψεων αυτών αναφέρονται ως επικρατέστερες αυτές που αναφέρουν ως συντάκτη τον Ρωμανό τον Μελωδό που έζησε εκείνη την περίοδο και πολλά σημεία του Ύμνου αυτού ταιριάζουν στον χαρακτήρα που απέδιδε τους Ύμνους που συνέταζε ο Ρωμανός ενώ άλλοι αναφέρουν ως συντάκτη τον πατριάρχη Κων/λεως Γερμανό τον Α' και βέβαια υπάρχουν άλλες λιγότερο επικρατέστερες απόψεις ενώ αναφέρεται επίσης ότι πιθανόν να υπήρξαν στο διάβα του χρόνου κάποιες προσθήκες στο λεκτικό του Ύμνου αυτού.

Στην ιστορία πάντως πέρασε πως ο Ύμνος δεν έχει συντάκτη ή ο συντάκτης του είναι μάλλον άγνωστος ή επέλεξε να μείνει ανώνυμος διότι πιθανόν δεν ήθελε ο ίδιος ο συντάκτης να φανερωθεί διότι σκοπός του ήταν να τιμηθεί μέσα από αυτό το αριστούργημα η ίδια η Παναγία και όχι να επισκιασθεί αυτό από το να ασχοληθούν με το όνομα και την καταγωγή του συντάκτη του.

Βέβαια μπορεί απλά να μην το διέσωσε ο χρόνος μιας και εκείνη την εποχή μαστίζονταν η αυτοκρατορία από την εικονομαχία και πολλά χάθηκαν μέσα σε αυτήν την δυσαλέα μάχη.

Το σίγουρο πάντως είναι πως δεν συντάχθηκε πριν την Γ' Οικουμενική Σύνοδο (432 μ.Χ.) διότι μέσα από τον Ύμνο εκφράζονται δογματικές θέσεις που επεξηγήθηκαν στην Σύνοδο αυτή.

Επίσης είναι γνωστό ότι ψάλθηκε για πρώτη φορά μήνα Αύγουστο ενώ πλέον μεταφέρθηκε και ψέλνεται εντός της μεγάλης τεσσαρακοστής πράγμα λίγο παράδοξο μιας και η μεγάλη τεσσαρακοστή έχει ένα πιο κατανυκτικό ύφος και μάλιστα και πιο πένθιμο ενώ ο Ύμνος αυτός έχει χαρμόσυνο ύφος και γιορτινό.

Όμως και αυτό έχει εξήγηση μιας και πάντοτε εντός της περιόδου αυτής συμπέφτει και ο εορτασμός του Ευαγγελισμού ο οποίος λόγω του χαρακτήρα της Τεσσαρακοστής δεν έχει ούτε προεόρτια ούτε μεθεόρτια και με αυτήν την μεταφορά στον χρόνο τέλεσης της ακολουθίας που εμπεριέχει τον Ακάθιστο Ύμνο καλύπτεται η "έλλειψης" αυτή.

Μάλιστα τοποθετείται στο βράδυ της Παρασκευής όταν ξεκινά δηλαδή ο πιο πανυγηρικός τρόπος εορτασμού μιας και πλησιάζει η αναστάσιμη Θεία Λειτουργία της Κυριακής η οποία πάντοτε έχει χαρμόσυνο χαρακτήρα και πολλές φορές μεταφέρονται εορτές εντός του σαββατοκύριακου ώστε να τις τιμήσουν με πιο λαμπρό χαρακτήρα οι πιστοί.

Τις 4 πρώτες Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής σε ορισμένες περιοχές της ορθόδοξης χριστιανοσύνης μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα ψάλλονται τμηματικά αντίστοιχα οι 4 Στάσεις του Ακαθίστου Ύμνου, ενώ σε απαντά τον ορθόδοξο κόσμο την 5η Παρασκευή ψάλλονται και οι 4 οίκοι.

Η "εορτή" του Ακαθίστου Ύμνου τελείται ακριβώς 16 μέρες πριν το Άγιο Πάσχα.

Τέλος να αναφέρω και μια παράδοση που έχει να κάνει με τους χαιρετισμούς της Παναγίας όπως έχει επικρατήσει να αναφέρονται οι οίκοι αυτοί.

Στην παράδοση αυτή αναφέρεται πως σε εμφάνιση της Παναγίας η Ίδια είπε πως όποιος διαβάζει καθημερινά τους χαιρετισμούς προς Αυτήν, η Ίδια θα παραστεί δίπλα του κατά την ημέρα κρίσεως του από τον Υιό Της και Σωτήρα μας για να τον υπερασπισθεί.

Και τι ποιο καλό αδελφοί μου να μας υπερασπισθεί στον Θρόνο του Χριστού η Ίδια η Παναγία.

Χαίρε δι ης η χαρά εκλάμψει

Χαίρε ανόρθωσις των ανθρώπων

Χαίρε αναστάσεως τύπον εκλάμπουσα

Χαίρε η τον φθορέα των φρένων καταργούσα

ΧΑΙΡΕ ΝΥΜΦΗ ΑΝΥΜΦΕΥΤΕ

Πηγή: Romfea.gr

Δωρίμαχος ο στρατηγός των Αιτωλών.

Γράφει ο Σπυρίδων Σ. Καραχάλιος 

Δυστυχώς με την ιστορία του τόπου μας λίγοι έχουν ασχοληθεί και ακόμη και σήμερα που βρισκόμαστε στην εποχή της πληροφορίας και της τεχνολογικής ανάπτυξης, στο ευρύ κοινό ελάχιστα στοιχεία της αρχαιότατης περιοχής μας είναι γνωστά. Επιγραμματικά θα σας αναφέρω σταδιακά και σε διαφορετικά "αφιερώματα" για τους τρεις αρχαίους στρατηγούς που ήταν ιδιαιτέρως γνωστοί στην αρχαιότητα και καταγώνταν από τόπο μας.

Ένας εξ αυτών ήταν ο Δωρίμαχος ο Αιτωλός, ο επονομαζομενος και ως Τριχωνεύς ήταν γιος του Νικόστρατου και γεννήθηκε στο β' μισό του 3ου π.Χ. αιώνα  και πέθανε το α' μισό του 2ου π.Χ αιώνα.
Όπως είναι προφανές και από το προσωνύμιο του καταγόταν από το Τριχώνιο την ξακουστή πόλη της αρχαίας Αιτωλικής Συμπολιτείας, η οποία βρισκόταν ανάμεσα στις όχθες νότια της λίμνης της Τριχωνίδας και του όρους Αρακύνθου περίπου στο σημείο που σήμερα βρίσκεται η Γαβαλού, όπου έχει βρεθεί και το Ασκληπιείο του αρχαίου Τριχωνίου.

Είναι ένας από τους 3 γνωστούς στρατηγούς της Αιτωλικής Συμπολιτείας καταγώμενους από το Αρχαίο Τριχώνιο και αναφέρεται πολλές φορές από τον αρχαίο ιστορικό Πολύβιο στο έργο του.
Το 221 π.Χ. εστάλη να βοηθήσει τους Φιγαλιείς εναντίον των Σπαρτιατών στην πραγματικότητα όμως σκοπός της αποστολής ήταν να παρακολουθήσει από εκεί τις κινήσεις των Λακεδαιμονίων. Στη συνέχεια, ηγήθηκε σε εκστρατεία εναντίον της Ηπείρου, όπου πυρπόλησε και κατέστρεψε το ιερό της Δωδώνης. Το 219 π.Χ. επιτέθηκε εναντίον της Θεσσαλίας, αναγκάστηκε όμως να επιστρέψει στην Αιτωλία για να αντιμετωπίσει τον Φίλιππο Γ’ της Μακεδονίας, ο οποίος είχε εισβάλει στην επικράτεια της. Το 204 π.Χ οι συμπατριώτες του τον ανέδειξαν ως νομοθέτη της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Ενώ το 196 π.Χ. ορίστηκε ως αρχηγός της πρεσβευτικής αποστολής που ταξίδεψε στην μακρινή Αίγυπτο και συνάντησε τον βασιλιά Πτολεμαίο τον Επιφανή.
Τέλος αναφέρεται σε ψήφισμα της Αμφικτυονίας των Δελφών ως ιερομνήμων, εκπροσωπόντας το Κοινό των Αιτωλών.

Τι ήταν όμως ο ιερομνήμων; Κάθε ένα από τα 12 ελληνικά φύλα συμμετείχαν στο λεγόμενο Αμφικτυονικο συνέδριο (κάτι ας πούμε σαν το ανωτέρω εκτελεστικό και νομοθετικό λατρευτικό όργανο της αρχαιότητας)  στους Δελφούς, στον ομφαλό της γης, το ιερότερο μέρος της ελληνικής αρχαιότητας. Σε αυτό το συνέδριο το κάθε φύλο έστελνε 2 ιερομνήμονες και στο συνέδριο συνολικά παρίσταντο 24 ιερομνήμονες. Κύριο μέλημα τους ήταν τα έργα του ιερού των Δελφών ώστε με την ομαλή έκβαση τους να έχουν καλές σχέσεις οι πατρίδες τους με το ιερό των Δελφών. Ας μην λησμονούμε ότι το γνωστότερο μαντείο ήταν αυτό των Δελφών το οποίο συμβουλεύονταν σε κάθε μεγάλη εκστρατεία ο κάθε στρατηγός από όλη την ελληνική επικράτεια οπότε θέλανε όλοι να τα έχουμε καλά με τον αρχαίο ιερό τόπο εκείνο προκειμένου να εξασφαλίζουν την εύνοια στις "ευχές" του. Ήταν θεματοφύλακες της νόμιμης τάξης στα τελετουργικά των εορτών και στις θυσίες. Μεταξύ των καθηκόντων του ήταν ο ορισμός των ημερών λατρείας του κάθε θεού. Το αμφικτυονικό συνέδριο επικύρωνε την εκλογή των ιερομνημόνων που αποστέλλονταν ως εκπρόσωποι των φυλων, οι οποίοι στην συνέχεια ορκίζονταν να σεβαστούν τους νόμους και να εγγυηθούν για την τήρηση τους στις πολιτείες τους.

Όπως αντιλαμβάνεται κανείς βλέπουμε πως ο Δωρίμαχος πάντοτε είχε ένα πολύ σημαντικό ρόλο αλλά και αξίωμα σε κάθε υψηλή περίσταση της αρχαιότητας άρα επρόκειτο για έναν ευφυή, πολυτάλαντο, αξιοσέβαστο πρόσωπο της Αιτωλικής Συμπολιτείας ο οποίος θα μπορούσε να πει κανείς πως ήταν και αλλοτινός πρόγονος των γαβαλιωτών, για τον οποίο όμως ελάχιστα γνωρίζουμε εμείς οι "απόγονοι" του.
Να σημειωθεί πως εννιοτε αναφέρεται και ως Δορύμαχος ή Δορίμαχος, ενώ το όνομα του ετυμολογικά έχει να κάνει με την μάχη αλλά ίσως και το δόρυ τα οποία ενώθηκαν και για κάποιον λόγο ενδεχομένως αυτό να είχε να κάνει ο λόγος αυτός ως προς τον τρόπο που μαχόταν στα πεδία των εκστρατειών της Αιτωλικής Συμπολιτείας.

Παραδοσιακή Γαβαλιώτικη τραχανόπιτα χωρίς φύλλο, η συνταγή της θείας Αγγέλως...

Την συνταγή μας την απέστειλε ο Σπυρίδων Σ. Καραχάλιος, φίλος του blog μας και τον ευχαριστούμε. 
Από τον Γενάρη έως και τον Απρίλη στην Γαβαλού όπως και παντού βέβαια η παραγωγή γάλακτος από τα πρόβατα και τις κατσίκες ήταν άφθονη μιας και απέκοβαν τα προβατάκια και τα κατσικάκια από τις μάνες τους και ήταν καιρός για ...
...τραχανόπιτα παραδοσιακή και μάλιστα χωρίς φύλλο. Που καιρός για τέτοιες πολυτέλειες εκείνη την εποχή; Το φύλλο ήθελε χρόνο και ο χρόνος για αυτά ήταν πολυτέλεια πόσο μάλλον αν έχεις γυρίσει από τα χωράφια...
Αυτό που ήθελαν ήταν να φτιάξουν κάτι εύκολα χωρίς πολύ χρόνο αλλά ταυτόχρονα να είναι θρεπτικό, χορταστικό και γευστικό...
Έτσι έμαθα κι εγώ από την θεία Αγγέλω πριν πολλά χρόνια την συνταγή της γαβαλιώτικης τραχανόπιτας, η θεία τώρα βρίσκεται στους ουρανούς αναπαυμένη αλλά έχει αφήσει πίσω της αρκετές μνήμες και σε εμάς τους μικρότερους... Παρακαταθήκη της και αρκετές συνταγές τις οποίες τις εκτελώ και τις συστήνω...

Όμως για πάμε τώρα στην συνταγή...
Υλικά:
-1,5 κιλό γάλα κατσικίσιο η προβατίσιο
-1/3 του κιλού γλυκό τραχανά (κρατάμε λίγο για να ρίξουμε στην επιφάνεια της πίτας στο τέλος)
-150γρ. φέτα
-4 αβγά (από το ένα κρατάμε τον κρόκο για να αλείψουμε την επιφάνεια της πίτας)
-ελαιόλαδο, αλάτι, πιπέρι και ρίγανη

Εκτέλεση:
Χτυπάμε σε ένα μπωλ τα αβγά μέχρι να αφρατέψουν (μην ξεχάσουμε να κρατήσουμε τον κρόκο του ενός αβγου για το τέλος) και σιγά σιγά ρίχνουμε μέσα το γάλα, όταν ομογενοποιηθούν προσθέτουμε το λάδι τον τραχανά καθώς και τριμμένη την φέτα αλλά και το αλάτι, το πιπέρι και την ρίγανη ανακατεύοντας καλά.
Έπειτα αλείφουμε το ταψί με λίγο ελαιόλαδο και ρίχνουμε όλο το μείγμα μέσα. Απλώνουμε ομοιόμορφα το μείγμα στο ταψί και αφού χτυπήσουμε τον εναπομείναντα κρόκο τον ρίχνουμε στο πάνω μέρος της πίτας απλώνοντας τον για να δώσει ένα ωραίο χρώμα στην πίτα και τέλος ρίχνουμε με το χέρι σαν να ραντίζουμε το πάνω μέρος της πίτας λίγο τραχανά (το οποίο θα μας κάνει ωραίο και τραγανό το επάνο μέρος της πίτας) καθώς και ελάχιστο ελαιόλαδο.
Το ψήνουμε σε φούρνο (χωρίς να είναι προθερμασεμένος) στους 200°C (βέβαια καλό είναι να λάβουμε υπόψιν και τον φούρνο μας γιατί από φούρνο σε φούρνο διαφέρει η απόδοση της θερμότητας...) για περίπου μία ώρα μέχρι να πάρει ένα ωραίο ροδοκόκκινο χρώμα η πίτα μας.
Βέβαια αν κάποιος έχει ξυλόφουρνο τότε είναι ότι καλύτερο...

Καλή σας όρεξη...