Δωρίμαχος ο στρατηγός των Αιτωλών.

Γράφει ο Σπυρίδων Σ. Καραχάλιος 

Δυστυχώς με την ιστορία του τόπου μας λίγοι έχουν ασχοληθεί και ακόμη και σήμερα που βρισκόμαστε στην εποχή της πληροφορίας και της τεχνολογικής ανάπτυξης, στο ευρύ κοινό ελάχιστα στοιχεία της αρχαιότατης περιοχής μας είναι γνωστά. Επιγραμματικά θα σας αναφέρω σταδιακά και σε διαφορετικά "αφιερώματα" για τους τρεις αρχαίους στρατηγούς που ήταν ιδιαιτέρως γνωστοί στην αρχαιότητα και καταγώνταν από τόπο μας.

Ένας εξ αυτών ήταν ο Δωρίμαχος ο Αιτωλός, ο επονομαζομενος και ως Τριχωνεύς ήταν γιος του Νικόστρατου και γεννήθηκε στο β' μισό του 3ου π.Χ. αιώνα  και πέθανε το α' μισό του 2ου π.Χ αιώνα.
Όπως είναι προφανές και από το προσωνύμιο του καταγόταν από το Τριχώνιο την ξακουστή πόλη της αρχαίας Αιτωλικής Συμπολιτείας, η οποία βρισκόταν ανάμεσα στις όχθες νότια της λίμνης της Τριχωνίδας και του όρους Αρακύνθου περίπου στο σημείο που σήμερα βρίσκεται η Γαβαλού, όπου έχει βρεθεί και το Ασκληπιείο του αρχαίου Τριχωνίου.

Είναι ένας από τους 3 γνωστούς στρατηγούς της Αιτωλικής Συμπολιτείας καταγώμενους από το Αρχαίο Τριχώνιο και αναφέρεται πολλές φορές από τον αρχαίο ιστορικό Πολύβιο στο έργο του.
Το 221 π.Χ. εστάλη να βοηθήσει τους Φιγαλιείς εναντίον των Σπαρτιατών στην πραγματικότητα όμως σκοπός της αποστολής ήταν να παρακολουθήσει από εκεί τις κινήσεις των Λακεδαιμονίων. Στη συνέχεια, ηγήθηκε σε εκστρατεία εναντίον της Ηπείρου, όπου πυρπόλησε και κατέστρεψε το ιερό της Δωδώνης. Το 219 π.Χ. επιτέθηκε εναντίον της Θεσσαλίας, αναγκάστηκε όμως να επιστρέψει στην Αιτωλία για να αντιμετωπίσει τον Φίλιππο Γ’ της Μακεδονίας, ο οποίος είχε εισβάλει στην επικράτεια της. Το 204 π.Χ οι συμπατριώτες του τον ανέδειξαν ως νομοθέτη της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Ενώ το 196 π.Χ. ορίστηκε ως αρχηγός της πρεσβευτικής αποστολής που ταξίδεψε στην μακρινή Αίγυπτο και συνάντησε τον βασιλιά Πτολεμαίο τον Επιφανή.
Τέλος αναφέρεται σε ψήφισμα της Αμφικτυονίας των Δελφών ως ιερομνήμων, εκπροσωπόντας το Κοινό των Αιτωλών.

Τι ήταν όμως ο ιερομνήμων; Κάθε ένα από τα 12 ελληνικά φύλα συμμετείχαν στο λεγόμενο Αμφικτυονικο συνέδριο (κάτι ας πούμε σαν το ανωτέρω εκτελεστικό και νομοθετικό λατρευτικό όργανο της αρχαιότητας)  στους Δελφούς, στον ομφαλό της γης, το ιερότερο μέρος της ελληνικής αρχαιότητας. Σε αυτό το συνέδριο το κάθε φύλο έστελνε 2 ιερομνήμονες και στο συνέδριο συνολικά παρίσταντο 24 ιερομνήμονες. Κύριο μέλημα τους ήταν τα έργα του ιερού των Δελφών ώστε με την ομαλή έκβαση τους να έχουν καλές σχέσεις οι πατρίδες τους με το ιερό των Δελφών. Ας μην λησμονούμε ότι το γνωστότερο μαντείο ήταν αυτό των Δελφών το οποίο συμβουλεύονταν σε κάθε μεγάλη εκστρατεία ο κάθε στρατηγός από όλη την ελληνική επικράτεια οπότε θέλανε όλοι να τα έχουμε καλά με τον αρχαίο ιερό τόπο εκείνο προκειμένου να εξασφαλίζουν την εύνοια στις "ευχές" του. Ήταν θεματοφύλακες της νόμιμης τάξης στα τελετουργικά των εορτών και στις θυσίες. Μεταξύ των καθηκόντων του ήταν ο ορισμός των ημερών λατρείας του κάθε θεού. Το αμφικτυονικό συνέδριο επικύρωνε την εκλογή των ιερομνημόνων που αποστέλλονταν ως εκπρόσωποι των φυλων, οι οποίοι στην συνέχεια ορκίζονταν να σεβαστούν τους νόμους και να εγγυηθούν για την τήρηση τους στις πολιτείες τους.

Όπως αντιλαμβάνεται κανείς βλέπουμε πως ο Δωρίμαχος πάντοτε είχε ένα πολύ σημαντικό ρόλο αλλά και αξίωμα σε κάθε υψηλή περίσταση της αρχαιότητας άρα επρόκειτο για έναν ευφυή, πολυτάλαντο, αξιοσέβαστο πρόσωπο της Αιτωλικής Συμπολιτείας ο οποίος θα μπορούσε να πει κανείς πως ήταν και αλλοτινός πρόγονος των γαβαλιωτών, για τον οποίο όμως ελάχιστα γνωρίζουμε εμείς οι "απόγονοι" του.
Να σημειωθεί πως εννιοτε αναφέρεται και ως Δορύμαχος ή Δορίμαχος, ενώ το όνομα του ετυμολογικά έχει να κάνει με την μάχη αλλά ίσως και το δόρυ τα οποία ενώθηκαν και για κάποιον λόγο ενδεχομένως αυτό να είχε να κάνει ο λόγος αυτός ως προς τον τρόπο που μαχόταν στα πεδία των εκστρατειών της Αιτωλικής Συμπολιτείας.